พระชัยหลังช้าง

ประวัติความเป็นมาของพระชัยที่เก่าแก่ที่สุดที่ค้นพบ ย้อนหลังไปถึงสมัยอยุธยา พระเดชพระคุณพระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ฐิตธัมโม) แห่งวัดอัมพวัน เล่าไว้ถึงที่มาของพระพุทธชัยมงคลคาถา พาหุงฯ ๘ บท และพระชยปริตร มหาการุณิโกฯ ควบคู่กับพระราชประเพณีอัญเชิญพระชัยหลังช้างไปในราชการสงคราม ว่ามีมาตั้งแต่ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยจะทรงอัญเชิญพระชัยไปในราชการสงคราม กู้บ้านกู้เมืองเป็นปกติ หากเสด็จทางสถลมารคก็จะอัญเชิญพระชัยขึ้นประดิษฐานบนหลังช้าง จึงได้ชื่อว่าพระชัยหลังช้าง

ในขณะที่ในพระชัยในยุครัตนโกสินทร์ มีที่มาจากพระราชจริยาวัตรในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงบูชาพระพุทธรูปประจำพระองค์นี้มาตั้งแต่ยังทรงเป็นสามัญชน ครั้นขึ้นป็นแม่ทัพก็จะอาราธนาพระชัยขึ้นหลังช้างโดยเสด็จราชการสงครามกู้แผ่นดินเป็นปกติเช่นกัน กลายมาเป็นพระราชประเพณีสร้างพระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลสืบมา

ด้วยประวัติความเป็นมาดังกล่าวย่อมเป็นที่น่าศรัทธา น่าสักการะพระชัยเพื่ออานิสงส์แห่งความมีชัยชนะนัก หากแต่เดิมประชาชนทั่วไปยากที่จะเข้าถึงเข้าสักการบูชาพระชัยได้ ด้วยพระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลทุกองค์จะประดิษฐานอยู่ ณ หอพระสุราลัยพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง

ในปี พ.ศ. ๒๕๓๐ อันเป็นปีมหามงคล มีงานเฉลิมฉลองพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบอย่างยิ่งใหญ่ คณะสงฆ์ทั้งสังฆมณฑลโดยมีสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ วัดสามพระยา เป็นประธาน ได้ร่วมกันจัดสร้างเหรียญพระชัยหลังช้าง ภปร. เพื่อเป็นทั้งพระราชกุศล ทั้งเฉลิมพระเกียรติ และเปิดโอกาสให้ปวงชนชาวไทย ได้มีพระชัยไว้สักการบูชาประจำตัว เป็นมหามงคลแก่ทั้งแผ่นดิน ด้วยประวัติความเป็นมาที่แสดงถึงความผูกพันธ์เกื้อหนุนกันอย่างลึกซึ้ง เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในความเป็นชาติ พระพุทธศาสนา และพระมหากษัตริย์

พิธีมหาพุทธาภิเษกเหรียญพระชัยหลังช้าง มีขึ้นในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยพระเถรานุเถระ องค์แทนสงฆ์ทั้งสังฆปริมณฑล อย่างยิ่งใหญ่สมเป็นงานของแผ่นดิน พระเดชพระคุณพระราชพรหมยาน (หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ) ผู้เข้าร่วมทำพิธีพุทธาภิเษก ได้กล่าวกับเหล่าศิษย์ถึงพระชัยหลังช้าง อย่างยกย่องในอานุภาพแห่งความไม่แพ้ เฉกเช่นองค์พระผู้บูชาสักการะพระชัยหลังช้างองค์ต้นแบบ ผู้ทรงตรากตรำกู้ชาติกู้แผ่นดิน ปกบ้านป้องเมืองตลอดพระชนม์ชีพ ด้วยพระกฤษฎาภินิหารแห่งพระบรมโพธิสัตว์ ผู้เปี่ยมล้นด้วยพระมหาทศบารมี ทรงพระมหากรุณาธิคุณยิ่งไพศาล พระราชทานส่งทอดเอกราชและความเป็นไทให้แก่ปวงชนชาวไทยมาถึงทุกวันนี้
ครั้นต่อมาในปี ๒๕๓๕ คณะสงฆ์ก็ได้จัดสร้างเหรียญพระชัยหลังช้างขึ้นอีกครั้งอย่างยิ่งใหญ่ไม่น้อยกว่าครั้งแรก โดยเป็นรุ่น สก. เพื่อเฉลิมฉลองศุภวารมหามงคล ที่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ มีพระชนมายุครบ ๕ รอบ หลวงพี่เอก เจ้าอาวาสวัดเขาแร่ เล่าว่า แม้ครั้งนั้นหลวงพ่อฤๅษีท่านไม่ได้ไปร่วมในพิธีพุทธาภิเษกเช่นครั้งรุ่น ภปร. แต่เจ้าหน้าที่ก็ได้นำเหรียญพระชัยหลังช้างรุ่นนี้มาให้หลวงพ่อเสกถึงวัดผู้ใดมีเหรียญนี้รุ่นใดรุ่นหนึ่งอยู่แล้ว ก็ขอให้รับรู้ถึงความพิเศษยิ่งของพระชัยหลังช้าง ขออย่าลืมเลือนในคุณค่าสุดวิเศษยิ่งในมือ ขอจงสักการบูชาให้ซึ้งถึงดวงใจอย่างภาคภูมิ สมดังพระราชปณิธานแห่งองค์สมเด็จพระปฐมบรมมหากษัตริยาธิราชเจ้า จอมบดินทร์ปิ่นสยาม มหาราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ที่สะท้อนกู่ก้องประดุจสีหนาทบันลือด้วยตอนหนึ่งในพระราชนิพนธ์ นิราศท่าดินแดงว่า

....ตั้งใจจะอุปถัมภก ยอยกพระพุทธศาสนา
ป้องกันขอบขันธสีมา รักษาประชาชนและมนตรี...

ขอขอบคุณข้อมูลจากจาก

http://www.sapanboon.com/webboard/showthread.php/2067